Surinaamse welvaart

Het schip de Surinaamse welvaart verscheepte in 30 jaar ruim 5000 tot slaaf gemaakte Afrikanen. Voorafgaand aan de reis ondertekenden de kapitein en de boekhouders een contract bij een notaris waarin enkele zaken werden vastgelegd. De hoofdtaak van de kapitein was de reis zo spoedig mogelijk te volbrengen en onderwijl zo veel mogelijk te verdienen. Daarnaast moest de kapitein zijn bemanning én de tot slaaf gemaakten vriendelijk behandelen. Dat de praktijk vaak anders was, valt te lezen in scheepsverklaringen die na de reis werden opgetekend.

bootjeVerder werd middels het contract afgesproken dat de bemanning eigen handelswaar mee mocht nemen om zo wat extra te verdienen tijdens de reis. Daar werd expliciet bij vermeld dat handelen ivoor en goud was toegestaan maar handelen in tot slaaf gemaakten absoluut niet.

Hieronder staan fragmenten uit vier verschillende contracten, uit de jaren 1755, 1759, 1766 en 1776.

Amsterdam-suriname-benin
  • Surinaamse-welvaart-1755-11

    1755:

    De reis zo spoedig mogelijk onder Gods bescherming te laten verlopen en op de kust het cargasoen (de scheepslading) voor een zo hoogst mogelijke prijs te verkopen. En de negers of negrinnen tegen een zo laag mogelijke prijs en zo snel mogelijk te kopen. Lettende op jong, gezond en fris volk van tien tot twintig jaren. Geen malinkers (tot slaaf gemaakten die door ouderdom minder hard konden werken), liever mannen dan vrouwen. Echter, een derde of maximaal de helft mag wel vrouwvolk zijn als zij naar verhouding een betere koop zijn.

  • Surinaamse-welvaart-1759-1

    1759:

    Ten anderen, alles wat mogelijk is in te zetten om ook de slaven vriendelijk te behandelen en de bemanning te gebieden hetzelfde te doen.

  • Surinaamse-welvaart-1766-1

    1766:

    De kapitein mag zijn cargasoen verhandelen tegen goud, tanden (ivoor) en andere spullen, mits het schip daardoor geen vertraging oploopt, wat tot nadeel is voor de rederij. Maar de handel in slaven voor hemzelf en voor alle anderen buiten de rederij om, is absoluut verboden en niet toegestaan, of het nu direct of indirect is (en) onder welke naam of omstandigheden dan ook.

  • Surinaamse-welvaart-1766-2

    Om de kapitein aan te moedigen zorg te dragen voor het behoud van de slaven, (krijgt hij een bonus). Als hij voor de reders hun rekening 320 “leverbare” slaven naar West-Indië brengt of….

  • Surinaamse-welvaart-1766-3

    … als hij een minder groot aantal brengt waarvan de kwaliteit nog steeds zo goed is dat het amazoen (de tot slaaf gemaakten) voor tenminste 120.000 guldens verkocht kan worden. Dan is er 1200 gulden voor de kapitein en 600 gulden voor het personeel, dat de kapitein naar zijn oordeel onder het personeel mag verdelen.

    Maar als de kapitein minder brengt of minder verdient, vervallen deze premies van 1200 guldens en 600 guldens.

  • Surinaamse-welvaart-1776-1

    1776:

    Ik, oppermeester Johan Pieter Koning, mag van hier naar de kust aan goederen meenemen: de waarde van 2000 guldens in 2,5 last aan zwaarte. En daar mag ik weer voor inladen: 500 pond aan tanden of hout.

    Joh. Piet. Koning